Binnenkort verbiedt de Europese Commissie het gebruik van chloorprofam (CIPC) in alle lidstaten van de EU. Ook in Nederland. Chloorprofam is een veelgebruikte herbicide voor uien en een groeiregulator tegen het ontkiemen van aardappelen. Maar volgens de European Food Safety Authority (EFSA) bestaat er bij het consumeren van een product met chloorprofam een gezondheidsrisico. In Nederland gaat het verbod eerder in dan in andere EU-landen: op 31 juli 2020. De Maximale Residu Limiet (MRL)-wijziging wordt snel verwacht. Uitstel of afstel van het verbod lijkt niet aan de orde. En dat is best een probleem voor telers, verpakkers, verwerkende industrie en retailers. 

Daphne van Damme, senior accountmanager bij Eurofins Food, Feed, Water Benelux: “Van veel van onze klanten horen we dat chloorprofam een efficiënt en goedkoop middel is, in vergelijking met alternatieve middelen. Zeker voor de aardappelteelt. Het vinden van een goed alternatief is niet eenvoudig. Zonder het gebruik van chloorprofam kunnen telers en retailers aardappelen minder lang bewaren of moeten zij mogelijk meer kosten maken.” Daarnaast is het lastig om chloorprofam helemaal uit te bannen. De sporen van het chloorprofamgas hechten zich niet alleen aan de aardappel, maar ook aan de wanden, vloeren en ventilatorbladen in de bewaarloods waar het gas wordt toegepast. Van Damme: “Alles in de loods komt in aanraking met chloorprofam. Als u daarna nieuwe producten opslaat in dezelfde loods, is er grote kans dat die producten worden gecontamineerd met chloorprofam.” 

Tussentijdse MRL?
Dat geldt niet alleen voor de opslag in een bewaarloods. Van Damme: “Ook tijdens het transport kan er sprake zijn van contaminatie. Als er eerst behandelde aardappelen in de vrachtwagen zijn vervoerd, kan chloorprofam via de wanden, de transportbanden of kisten onbedoeld op andere producten terechtkomen.” Omdat chloorprofam zo lastig is weg te krijgen, is er een lobby gaande voor een tussentijdse MRL. Ook over uitstel van het verbod wordt nog gesproken. In Amerika mogen telers chloorprofam nog wel blijven gebruiken. Ze mogen de producten ook blijven exporteren naar Europese lidstaten, zolang het chloorprofamgehalte in de producten onder de toegestane MRL blijft. Dat zorgt voor discussie in de aardappelsector.

Grondige schoonmaak
Hoe dan ook zijn acties nodig om contaminatie te voorkomen. Ook senior accountmanager Ferdinand Vos ziet dat het zijn klanten bezighoudt: “In de risicoanalyse en in het beheersplan besteden ze nu extra aandacht aan een grondige schoonmaak van de bewaarloods. En dat is een hele klus, want in de bewaarloods is de chloorprofam nog onverminderd aanwezig. Het devies is zoveel mogelijk schoonmaken. Dat kan zowel ‘droog’ als ‘nat’. Omdat het chloorprofam ook in de poriën van het beton terecht kan komen, kan het nog lang vrijkomen. Diepgaande reiniging is noodzakelijk. Onze consultants kunnen u daarin adviseren.  In de sector zijn ook oplossingen gevonden. Bijvoorbeeld door een coating op de wanden aan te brengen, die chloorprofam moet isoleren.” 

Zekerheid na swab-onderzoek
“Om de aardappeltelers te helpen, hebben wij een omgevingsonderzoek ontwikkeld”, vertelt Vos. “Tijdens zo’n omgevingsonderzoek nemen we monsters met ‘swabs’: met speciale doekjes nemen we monsters in de bewaarloods van de wanden, vloeren, kisten, transportbanden, stortbak en ventilatoren of van een vrachtwagen. De analyse wijst uit hoe hoog het gehalte aan chloorprofam nog is en of de schoonmaakwerkzaamheden hun werk hebben gedaan. Zo weten telers of chloorprofam nog op andere producten terecht kan komen, of niet. Vaak zien we dat er nog chloorprofam is achtergebleven.”

“We hopen dat er snel een oplossing komt voor aardappel- en uien-telers”
De volgende werkdag is het analyseresultaat al beschikbaar. Vos: “Chloorprofam is een vrij oud middel, dat we al lange tijd nauwkeurig analyseren volgens de GCMS-MS-methode. Maar ook alternatieven waar de sector naar kijkt ter vervanging van chloorprofam, kunnen wij analyseren. Zoals Ethyleen, 1,4-dimethylnaflaleen en maleïnehydrazide. Het perfecte middel is nog niet gevonden. We hopen dat er snel een oplossing komt voor aardappel- en uien-telers.” 

Genoeg aardappelen en uien in de toekomst
Ook Van Damme hoopt daarop: “Helaas kunnen we niet zonder gewasbeschermingsproducten: dan zouden we op aarde niet genoeg voedsel hebben met z’n allen. Aardappels moeten we daarom langere tijd kunnen bewaren en uien beschermen. Het is belangrijk dat de Europese Commissie strikt kijkt naar de gezondheidsbelangen en wettelijke normen stelt aan gewasbeschermingsproducten. Op naar een alternatief!”

Heeft u interesse in een analyse op chloorprofam in uw product of in een omgevingsonderzoek in uw bewaarloods of transportfaciliteiten? Of wilt u advies bij diepgaande reiniging van uw transportmiddelen of bewaarloods? Neem dan contact op via ContaminantsBNL@ftbnl.eurofins.com of  via +31(0)114383824.