Wat zal de nieuwe oogst granen en maïs ons brengen? Dat is altijd een spannend moment, voor telers én voor importeurs, voedselproducenten of verwerkers. Het gaat dan om de kwaliteit én om vrijgave voor de volgende stap in de keten, aan de hand van verplichte analyses en de bijbehorende analyseresultaten. Zoals bijvoorbeeld de analyse op mycotoxines: giftige stoffen die worden afscheiden door schimmels. “Meestal zien we dat de monsters van onze klanten geen mycotoxines bevatten of onder de maximumwaarden blijven”, vertelt Jaap Hengstmengel, Business Unit manager van Eurofins LabCo. “Slechts een enkele keer hebben we een overschrijding gezien op mycotoxines. Ik hoop dat dat ook dit jaar weer meevalt.” Helaas zijn de omstandigheden ongunstig.
Het voorjaar van 2023 was extreem nat. Daarna volgden er op sommige plaatsen vóór en in de zomer dagen met extreem hoge temperaturen. Begin augustus viel er wederom veel neerslag. Niet alleen was het natte seizoen lastig voor de inzaai en het dorsen. Ook schimmels gedijen goed bij perioden met veel neerslag én warmte. Bijvoorbeeld mycotoxines. Hengstmengel: “Mycotoxines kunnen in een grondstof of product ontstaan vanuit schimmels, bijvoorbeeld vóór of tijdens de oogst, bij warme en vochtige opslag of als het product slecht is verpakt. Als schimmels giftige mycotoxines afscheiden, zijn ze in zeer lage concentraties al schadelijk voor de gezondheid en kankerverwekkend.”
Hoe kunnen we de oogst verkopen?
Mycotoxines zijn niet te zien. “Met een analyse op mycotoxines in het lab zie je pas hoe de oogst zich heeft ontwikkeld. Daarmee is het een analyse waar veel vanaf hangt voor telers: het bepaalt hoe zij hun nieuwe oogst kunnen verkopen. Mycotoxines komen in graan of maïs terecht en gaan er niet meer uit. Voor voeding is de wetgeving op mycotoxines scherp, zoals vermeld in Verordening (EU) 2023/915. Voor diervoeder zijn de eisen en GMP+-richtlijnen net wat minder streng. Soms kan graan of maïs daarom wel verkocht worden als diervoeder, maar niet als grondstof voor hoogwaardige voedingsproducten. Een teler moet zijn producten dan afschalen van voeding naar diervoeder en dat betekent een flinke kostenpost, omdat hij er dan minder geld voor kan vragen. Vervolgens is de vraag of de maïs of granen geschikt zijn voor melkkoeien of vleeskoeien. Voor melkkoeien liggen de limieten hoger dan voor vleeskoeien”, vertelt Hengstmengel.
"Hoe eerder je weet waar je aan toe bent, hoe beter."
Zo vroeg en snel mogelijk duidelijkheid
Daarom is het zaak om zo vroeg mogelijk in de keten te analyseren op mycotoxines. Hengstmengel: “Hoe eerder je weet waar je aan toe bent, hoe beter. Gelukkig kunnen we tegenwoordig heel snel analyseren op mycotoxines. Op aanvraag kunnen we de analyseresultaten zelfs dezelfde dag nog rapporteren na ontvangst van de monsters. Dat is een stuk sneller dan enkele jaren terug. Zo hoeven de granen of het maïs niet onnodig lang in de opslag en kunnen ze snel door naar de volgende schakel in de keten.”
Inhomogeen
Daarbij is wel representatieve monstername volgens de EU-richtlijnen belangrijk. “Om een realistisch beeld te schetsen van de mate waarin mycotoxines voorkomen in een product, moet de monstername secuur gebeuren volgens Verordening (EU) 401/2006. Het mycotoxine-gehalte kan in het ene korreltje heel hoog zijn en in het andere korreltje juist afwezig zijn. Een goed analyseresultaat zegt daarom niet alles. Check bij het beoordelen van een analysecertificaat daarom ook hoe de monstername is uitgevoerd”, licht Hengstmengel toe.
"Het mycotoxine-gehalte kan in het ene korreltje heel hoog zijn en in het andere korreltje juist afwezig zijn."
De mycotoxines kunnen ook ontstaan bij warme en vochtige opslag of als het product slecht is verpakt. Hengstmengel: “We adviseren daarom om graan en maïs na de oogst koel en droog op te slaan, om schimmelgroei te voorkomen.” Naast granen en maïs zijn ook kruiden, noten, rozijnen en melkproducten risicoproducten waarin mycotoxines kunnen voorkomen door schimmelgroei.
Meer weten?
Wilt u meer weten over het ontstaan van mycotoxines, de specifieke risico’s voor uw maïs, granen óf over mycotoxines in een van de andere risicoproducten? Of wilt u advies over representatieve monstername of de monstername door een deskundige laten uitvoeren? Dan kunt u ons altijd bellen of mailen. Gelukkig kunnen we de aanwezigheid van mycotoxines als aflatoxine, ochratoxine, deoxynivalenol, zearalenone, fumonisine, nivalenol, T-2, HT-2 en patuline met een spoedanalyse nu nog dezelfde dag voor u uitsluiten. We voeren deze analyse uit onder accreditatie van de RvA op een brede scope aan type producten: van granen, zaden, diervoeder en oliën tot brood, kruiden, noten, rozijnen en melkproducten. Met onze zeer lage detectiegrens, zijn we in staat uw grondstoffen of producten zelfs op de gevoeligste norm voor u te analyseren. Bel ons via +31(0) 180 643 000 of mail ons via Sales-food-NL@eurofins.com.