Novel food, nieuwe ingrediënten en productiemethoden

Hier moet u op letten vóór marktintroductie

Nu we steeds meer zoeken naar plantaardige alternatieven voor vlees en zuivel, staat ‘novel food’ vaker in the picture. En ook voedselproducenten die zich willen onderscheiden van de concurrent, kijken naar nieuwe productiemethoden of ingrediënten. Kortom: tijd om eens nader te bekijken aan welke eisen voedselproducenten moeten voldoen als zij nieuwe producten, ingrediënten of productiemethoden gebruiken. Welke extra regelgeving komt daarbij kijken?

“Eigenlijk is veel wet- en regelgeving voor novel food identiek aan die voor andere voedingsmiddelen”, begint Jef Nikkelen, quality consultant bij Eurofins Food, Feed, Water Benelux. Nikkelen werkte eerder voor producenten van novel food, in het insecten- en supplementen-segment. “Voor listeriabeheersing van ready to eat-producten gelden bijvoorbeeld dezelfde eisen. Of het nu gaat om kant-en-klare insecten of salades.” Toch is er een belangrijk verschil. “Vóórdat een novel food of een product met een nieuw ingrediënt of additief op de markt mag worden gebracht, is eerst toestemming nodig. Daarvoor kunnen voedselinnovators een verzoek indienen bij de Europese Commissie. Specifiek voor nieuwe additieven, geldt een alternatieve toelatingsprocedure. We focussen ons in dit artikel daarom op nieuwe ingrediënten en productiemethoden.” 

Definitie van novel food

Maar wanneer is een ingrediënt of product precies een ‘novel food’? Nikkelen: “Voedingsmiddelen die vóór 15 mei 1997 niet als voedingsmiddel zijn verkocht binnen de Europese Unie vallen volgens Verordening (EG) 2015/2283 in de categorie novel food. Denk bijvoorbeeld aan eetbare insecten, het verdikkingsmiddel guargom of een CBD-olie voedingssupplement, met hennepextract. Die werden vóór 1997 niet erkend als voedingsmiddel. Hennepzaadolie wel, maar een extract van de hennep-plant is weer een ander verhaal. Het is daarom goed om secuur te kijken of een ingrediënt of additief al is erkend als toegestaan voedingsmiddel in de EU.” 

Novel food of niet?

“Of een product is aangemerkt als novel food, kunt u opzoeken in de Union list of authorised novel foods en in de EU Novel Food Catalogue, waarin u aangemelde novel foods op beginletter kunt zoeken en de status van de aanmelding te zien krijgt. Daartussen staan ook de ingediende verzoeken, die nog in behandeling zijn. U kunt hier zien welke argumentatie en onderzoeken producenten aandragen om de veiligheid van het nieuwe ingrediënt, additief of novel food te waarborgen. Met de aanpak van zo’n onderzoek, kunt u zelf inspiratie opdoen voor de verzamelde bewijzen voor de voedselveiligheid en de kunst afkijken. Staat uw product er niet tussen? In het NVWA Handboek Nieuwe voedingsmiddelen staat een hulpmiddel om vast te stellen of een nieuw product als novel food moet worden beschouwd. Ook staat hier meer uitgelegd over het proces en de criteria”, tipt Nikkelen.

Veiligheid borgen

Wie kiest voor het op de markt brengen van een novel food of een product met een ingrediënt of additief dat tot de novel foods behoort, is verplicht om aan te tonen dat het product voedselveilig is. “Het is zaak om goed te bekijken welke onderzoeken nodig zijn om aan te tonen dat de voedselveiligheid is geborgd. Het gaat dan vaak om zowel microbiologische, chemische als toxicologische onderzoeken, en om literatuurstudies. Ook spectrofotometrische analyses bieden uitkomst: uit welke elementen is het opgebouwd en welke verbindingen zijn in het product of ingrediënt terug kunt vinden – schadelijke soorten en minder schadelijke soorten.  De analyseresultaten en uitkomsten van het onderzoek gebruikt u als wetenschappelijke onderbouwing bij het indienen van de toestemmingsaanvraag bij de Europese Commissie. Soms is het moeilijk om de juiste norm te vinden voor de analyseresultaten. Zo zijn er bijvoorbeeld wel een Maximum Residu Limieten voorgeschreven voor hennepzaad, maar niet voor hennep-plantextract. Dat geldt voor meer nieuwe ingrediënten. Door dan te toetsen aan de norm die er dichtbij ligt, zoals van hennepzaadolie, zorgt u ervoor dat het risico niet wordt onderschat”, vertelt Nikkelen.

Kwantificatie en stabiliteit

Er zijn ook nog niet altijd analyses om de nieuwe producten, ingrediënten of additieven te kwantificeren of om ze in lagere eenheden te kunnen detecteren. Jeroen van Soest is Business Innovation Manager bij Eurofins CCC. Zijn team komt in actie als er nog geen testen bestaan voor het bepalen van een bepaald type koolhydraten of eiwitten, zoals pectic oligosaccharides (POS), human milk oligosaccharides (HMO’s), guargom en betaglucan hydrolysaten, arabino/xylo-oligosaccharides, algeneiwitten en eendenkrooseiwit - of om producenten van advies te voorzien tijdens de productontwikkelingsfase. Waar letten zij op tijdens de productontwikkelingsfase? Van Soest: “Informatie over de stabiliteit van het product onder verschillende condities is belangrijk. Tijdens de productontwikkelingsfase monitoren we of de gehaltes in het product niet veranderen en hoelang de waarden precies stabiel blijven. Veranderen bepaalde gehaltes significant? Dan is het product niet stabiel en kunnen zich ook later nog andere moleculen vormen. Dan is het belangrijk om te weten of die moleculen schadelijk zijn of niet.”  

Productieproces, gebruik & labelling

Dit is niet de enige informatie die benodigd is voor het indienen van een toestemmingsaanvraag. “Naast de gedetailleerde samenstelling van het product, compleet met alle ingrediënten of de chemische compositie is het ook belangrijk om aan te geven hoe u het product of wilt gebruiken. En: op welke manier gaat u produceren? Ook die informatie moet u toevoegen. Daarnaast moet u een voorstel doen voor etiketteringsvoorschriften en gebruiksvoorschriften, die niet misleidend mogen zijn.” 

De aanvraag

Wie het dossier compleet heeft, dient het toestemmingverzoek voor gebruik in bij de Europese Commissie. De European Food Safety Authority (EFSA) gaat zich uiteindelijk buigen over de onderzoeksresultaten. Nikkelen: “Het is geen gemakkelijk traject en kan lange tijd in beslag kan nemen, compleet met aanvullende vragen waar de producent een antwoord op moet vinden. De EU heeft 9 maanden de tijd om de aanvraag te beoordelen en verlengen kan ook nog. En er kunnen ook nog aanvullende vragen komen.” 

Meer weten?

Wilt u meer weten over wetgeving voor novel food, nieuwe ingrediënten of productiemethoden? Of heeft u een nieuw type analyse nodig of advies of ondersteuning tijdens uw productontwikkelingsproces of bij het onderbouwen van uw aanvraag? Neem dan contact met ons op! Bel +31 (0) 888 31 00 00 of stuur een e-mail naar sales-food-nl@ftbnl.eurofins.com.